День весеннего равноденствия отмечается особо во многих культурах народов мира.  Связан он с восприятием дуализма мироздания и корнями своими уходит в глубокую древность. Задолго до появления религиозных воззрений, древнейший человек стал понимать двоякость сил природы и бытия. Стал различать, что на смену дню приходит ночь, холод сменяет тепло и доброе начало противостоит злому. Все религии исходят именно из этой доктрины. Пожалуй, в этом, извечно проявляется несовершенство человеческой сущности – стремление к светлому, в тот момент, когда суть заполнена темнотой. Из глубин индоиранских верований, идея торжества доброго начала над злым, преемственно перетекает в оформленные уже религиозные сосуды литературных памятников, какими являются Авеста и Ригведа. Большой и запутанный пантеон богов в этих произведениях, как и антропоморфные божества древней Греции и Рима, противостоят друг другу за власть над вселенной и людьми. В итоге религиозная картина мира оставляет ниши лишь для двух извечных персонажей добра и зла, фигурирующих на страницах Библии и Корана.

Ақтөбе облысы Темір ауданы Тасқопа І қорымынан табылған сармат дәуіріндегі «Алтын адам» ғылыми реконструкциясы облыстық музейге қойылды, деп хабарлайды kazmuseum.kz сайты облыс әкімдігінің баспасөз қызметіне сілтеме жасап.

Наурыз – 5000 жылдық тарихы бар, сақ, ғұн дәуірінен келе жатқан түркі халықтарының төл мерекесі. Наурыз сөзі парсы тілінде «жаңа күн» деген мағынаны білдіреді. Дәстүрлі қазақ қоғамында Ұлыс күні жыл басы саналған.

Ақтөбе өңірінде «Құрмет» Орденінің иегері, «Ақтөбе облысының Құрметті азаматы», ҚР Білім беру ісінің үздігі, Ақтөбе педагогикалық институтының Құрметті профессоры, “Қос шынар” Әлия-Мәншүк қоғамдық қорының төрағасы Ғалымжан Байдербесті   Кеңес Одағының Батыры Әлия Молдағұлованың ерлік жолдарын  жете  зерттеп, елге танытып, қырық бес жылдан бері осы игі істің басы-қасында  өлшеусіз үлес қосып жүрген жан ретінде  жақсы біледі. Қазақтың батыр қызы Әлияның аты аталса, Ғалымжан Байдербестің де есімі қоса айтылады.                

Аз ғана ғұмырларында  ерлікке, қаһармандыққа, өрлікке, намыс пен рухшылдыққа өшпейтін, өлмейтін ескерткіш орнатқан шығыстың қос шынары атанған Әлия мен Мәншүк туралы мағлұмат жинау барысында қор төрағасы Қазақстанның облыстарын былай қойғанда, Мәскеу, Санкт-Петербург қалаларымен қатар, Псков, Казачиха, Новосокольникиге дейін барып деректер жинады. Әлия мен Мәншүктің ізі қалған жерлермен  үнемі байланыста болып, жасы 85-ке келсе де зерттеу жұмыстарын әлі күнге дейін жалғастырып келеді.

Ресей империясы 1848 жылы Ұлы жүз қазақтарын басқару үшін және Жетісу өлкесін басқару үшін үлкен Орда пристовствасын құрған  және бұл пристовстваның орталығы Қапал болып бекітілді. Қапал уезд болған кезінде Қапал қаласы осы Қапал уезінің орталығы еді. Бұл кезде Қапал территориясы Семей облысына қарасты болды. 1867 жылы Жетісу облысы құрылғанда оған бес уезд кіріп, сол уездерінің бірі Қапал уезі болған. Сөйтіп Қапал уезінің территориясы қайтадан Жетісу облысына енген. Қапал бай тарихымен, қайталанбас сәулетімен, ағаштан салынған әдемі үйлерімен, табиғатымен ерекшеленді. Ол жерде мешіт, медіресе салынып, «приходская школа», орыс мектебі, «туземная школа», «Якобия» татар қыздар медресесі мен мектеп ашылды.

Ақтөбе облыстық тарихи-өлкетану музейі қорының бейнелеу өнері және қолданбалы өнер коллекциясында бірнеше өнер туындылары жинақталған. Соның ішінде өлкеге белгілі жергілікті және өзге де суретшілер – Пак Б.П, В.В.Тимофеев, А.М.Верещагин, Т.А.Нечеухин, Т.Телеушев, А.Ж.Өтеген Таналардың ерекше графикалық туындыларын атауға болады. Өткен ғасырдың алғашқы жартысында біздің өлкеде өмір сүрген С.И.   Житников, А.И.Простев сынды белгілі суретшілердің естеліктерінде көрсетілгендей Ақтөбе жұртшылығы үшін бейнелеу өнері тансық болғаны және ұйымдастырылған көрмелерге қызығушылық аз екенің білеміз. Осы кезеңде украин халқының аяулы ұлы, ақын Тарас Шевченконың ізімен қазақ жерінде бар ғұмырын өткізген суретші, ұстаз Сергей Васильевич Кукуруза да Ақтөбеде өз қолтаңбасын қалдырған еді.

Ақтөбе облыстық тарихи-өлкетану қорының бейнелеу өнері коллекциясы топтамасында құнды туындылар ерекше мәнге ие. Олардың ішінде түрлі бағыттағы Ә.Қастеев, А.Простев, Кожевников, С.Кукуруза, М.А. Касаткин, Н. Альмухамбетов, Г.Г.Полуэктов, М.Жаханов, Е.Исмаилов, В.Щукин, О. Хайруллин, Ә.Өтеген-Тана, М.Жақсығарина, Б.Целинская, М.Лунев, Н.И.Кононенколардың кескіндеме, живопись, портрет т.б көркемсурет туындыларын атауға болады. Соның ішінде музей қорына түрлі жылдары келіп түскен живопись туындылары назар аударталық, себебі коллекцияда көбіне түпнұсқа туындылар жинақталған. ХХ ғасырдың бірінші жартысына тән суреттемелерде қазақ жерінің табиғаты мен халқының тұрмысы, сол кезеңдегі саяси оқиғалар желісі немесе таптық теңсіздіктер бейнеленген. Ал сол кезеңдегі Ақтөбе өлкесінің пейзаж жанрында көрініс беруі бірнеше картиналарда көрсетілген.

Отырар мемлекеттік археологиялық музей-қорығының «Сапар орталығында»Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігінің 30 жылдығы аясында Ұлттық мереке – әз Наурыз мейрамына орай «ҒАСЫРЛАР ТАЛҒАМЫНАН ӨТКЕН АСЫЛ ҚАЗЫНА» тақырыбында көрменің ашылуы өтті.

Дамаск болатының қылыштары туралы кім естімеді? Одан қылышты сақинадай  бүгуге болады. Бұл болат серпімді болды. Дамасск қылыштары соншалықты өткір болды. Ол ауаға лақтырылған жеңіл жібек орамалды қиып түседі. Бұл болат қылыш жаудың темір сауытын оп-оңай тарқатып жібереді. Орта ғасырдағы әрбір жауынгер осындай қаруды армандады. Бірақ бәрі бірдей Дамаск қылышын ала алмады. Бұл өте қымбат, бірақ олар өте аз жасалды. Дамаск шеберінің қылыштың  ғажайып жүздерін жасау, оларды соғу және қатайту құпиялары құлшыныспен сақталды. Бірақ басты құпия болаттың өзінде болды. Олар оны кеннен Дамаск ұстаханаларында пісірді, пісіру кезінде арнайы көмір қолданылды, жануарлардың сүйектері шикізатқа қосылды. 

Очевидно, что и сам Абылай-хан был в нашем Лепсинском крае. Ведь именно в нашем регионе собрались казахские батыры, чтобы дать отдых казахским воинам после Аныракайского сражения с джунгарами в 1729(30) году. Григорий Потанин, друг Чокана Валиханова, записал и перевел произведения Бухар-жырау,в одном из которых говорится, что в долине Чубар-Агача войска Абылай-хана бились с чурчитами и нашли здесь убежище. Первым из детей Абылай-хана, кочевавших в Семиречье, в 1818 году обратился к Российской империи султан Сюк, чтобы напомнить о том, что он является законным наследником хана Абылая. Но ханами практически   параллельно были признаны Вали Абылайханов, его брат, и Букей - потомок султана Барака.