«Жұма мешіті» музейі — Түркістан қаласындағы көне ескерткіштерінің бірі саналады. Қожа Ахмет Ясауи кесенесінен 160 м. жерде орналасқан бұл ғимараттың  ХІІ ғасырда Қожа Ахмет Ясауидің үйі болғандығы жайлы деректер аңыз-әфсаналарда көптеп кездеседі. Ол үй кейіннен шәкірттері арқылы мешітке айналдырылып, бірнеше рет қайта жаңартылған. Соңғы рет баспана 1878 жылы тұрғызылып, алдыңғы бастырмасы 1958 жылы қосылған. 1982-1998 жылдары «Жұма мешіті»  археологиялық  музей қызметін атқарған. Кейінгі жылдары ағымдағы жөндеу жұмыстарына байланысты жәдігерлері жұтаң тартып, елеусіздеу күй кешкен бұл музей келушілерге есігін бүгін қайта айқара ашты.

Түркістандағы ірі орталық болғандығымен аса құнды бұл «Жұма мешіті» қазіргі таңда да музей ісінде қала тарихын шынайы ашып көрсетер белгілі бір нысан болып қала бермек. Мешіттің жаңа экспозициясындағы аса құнды діни қолжазбалар мен сирек басылымдар, жайнамаздар, діни бағалы этнографиялық жәдігерлер ХІХ ғасырдың аяғы мен ХХ ғасырдағы Түркістан өңіріндегі мешіттердің көріністерінен, өзіндік ерекшеліктерінен сыр шертеді.

Б.Байболов